Ga naar de inhoud

Falke Van der Schueren

  • Masterdiploma Criminologie en Rechten
  • Lid van de Commissie van Toezicht in de Gevangenis van Antwerpen
  • Houder van het getuigschrift Bijzondere opleiding Cassatieprocedures in Strafzaken
  • Intensief onderzoek naar fundamentele rechten en vrijheden, met focus op het recht op privacy en de strijd tegen discriminatie en racisme
  • Grootschalig HOA-onderzoeksproject ‘Human Rights in Situations of Extreme Dependency’: de privacyvrijheid van bejaarden in woonzorgcentra
  • Advocaat bij de Balie Provincie Antwerpen sedert 1 juli 2012

Ik ontwikkelde reeds op jonge leeftijd een passie voor strafbeleid, (mensen)rechten en rechtvaardigheid. Ik kreeg het mee vanuit mijn sociale en onderwijsomgeving.

Na mijn studies criminologie en rechten was mijn interesse voor kwetsbare personen in de maatschappij nog groter geworden: slachtoffers, daders, vreemdelingen, gedetineerden,… Omdat ik geen enkele politieke ambitie heb, was de advocatuur de meest voor de hand liggende keuze om op te komen voor die meest kwetsbaren.

Je begint met een zekere goedgelovigheid, de eerste keren in een rechtzaal: feit X is gebeurd, het wetsartikel zegt Y, dus zal Z zal het gevolg zijn. Die naïviteit ben ik ondertussen kwijt. Elke advocaat maakt dat mee. ‘Maar er staat letterlijk X in de wet en de rechter zegt Y? Hoe kan dat?’

Er speelt veel meer. Alles is voor interpretatie vatbaar. En iedereen wordt beïnvloed. De verdediging gaat voor mij verder dan een zuiver juridische aanpak. Ik wil wegen op het maatschappelijk debat over recht en staat. Ik kijk verder dan de letter van de wet.

Neem nu Sanda Dia, de student die overleed na de doop van de Leuvense studentenclub Reuzegom. Dat dossier grijpt je naar het hart: het intense verdriet, de zoektocht naar antwoorden, de onwetendheid. Sanda stierf in 2018, en het is niet ongewoon dat alles zo lang duurt, maar dat doet wel veel pijn.

Of er klassenjustitie speelt zal tot op de bodem worden uitgespit. En ja, het is ook een gemediatiseerd dossier. Criminaliteit en dergelijke traumatische dossiers beheersen meer dan ooit het maatschappelijk debat. Ik vind dat noodzakelijk, media zijn ook een pilaar van de rechtstaat. Zij moeten juist deze maatschappelijke discussies bespreekbaar maken.

Ik werk met veel gedetineerden en voor mij staat de dader centraal, niet de daad op zich. Ik zie altijd het goede in de mens. Ik ga opzoek naar de persoon achter de feiten, zelfs al zijn deze gruwelijk. Iedereen heeft recht op verdediging. En het verschil tussen een delinquent en wetsgetrouw persoon is vaak niet fundamenteel. Ik denk dat iedereen in principe in staat is tot het plegen van delicten.

De penale cultuur houdt mij enorm bezig. Verdachten en delinquenten krijgen onmiddellijk een stempel en worden vaak weggezet in de gevangenis. Maar wat heeft dit voor zin, worden de strafdoelen wel gerealiseerd? Meestal komen ze nog slechter buiten. Begrijp me niet verkeerd: daders moeten worden gestraft, dat is rechtvaardigheid. Maar daders zijn ook mensen en vaak heel wetsbaar. Van een resocialiserende werking van de gevangenisstraf is er mijn inziens zelden sprake. En de uitschakelende werking van de gevangenis valt niet te ontkennen.

Ik maak een verschil tussen een cliënt en een dossier. En voor een cliënt telt maar één ding: die moet respect hebben voor mij, dat is het belangrijkste. Dan ga ik tot het uiterste.

Een dossier vind ik interessant als het niet puur feitelijk is, maar als het ook juridisch uitdagend is. Hoe ingewikkelder, hoe interessanter. Iets is misschien maatschappelijk aanvaard, maar is het ook juridisch correct? Ons recht op privacy wordt bijvoorbeeld voortdurend geschonden.

Ik hoop dat de wereld weer wat menselijker wordt. Teruggrijpen naar de kern en het belang van bepaalde rechten. Nagenoeg niemand stelt zich vandaag nog vragen bij het beleid. Ik heb vaak het gevoel moederziel alleen in de rechtbank te staan. De laatste jaren wordt alles angstiger, conservatiever en repressiever.

Het enige positieve aan de coronacrisis is de houding van mensen. Langzamerhand en heel voorzichtig waagt men zich terug aan het stellen van vragen.

We moeten beseffen dat de overheid steeds meer én vergaande maatregelen neemt onder invloed van angst. Dit ten koste van onze mensenrechten en vrijheden, die niet langer onaantastbaar zijn. Ik hoop dat mensen opnieuw gaan beseffen waarom die hard bevochten rechten er oorspronkelijk zijn gekomen.

Nieuws en publicaties